Mechelen,1975.
Het Regent.Het is april.
Mam staat in de keuken.De resten aan het wegwerken van de zondags gebraden kip.Met rijst.En appelmoes.De keuken is vettig en ranzig en de geur van de kip lijkt er vereeuwigd."Ik weet nog vaak, dat kleine Sjaak,groot in't kattekwaad",zingt ze met de radio van de "distributie" mee.Pappie heeft er een luidspreker aan verbonden,en de klank is fantastisch,vindt hij zelf."Hè,die kraan zit weer helemaal los",zegt ze met haar angora rok, en die is lekker zacht!Ik heb me met een jommekesboek gesetteld aan m'n tafeltje bij het raam met een glaasje spa citroen. Pappie komt binnen."Zeg manneke gaat ge mee we zullen eens een filmpje draaien se."Ik hol achter pappie aan doorheen de tuin met het natte gras tot aan de garage achterin.Dit is het "laboratorium".Maar ook de geheime plek waar de filmprojector staat die uit de bioscoop van m'n grootouders komt. Pappie draait de sleutel om.
Een geur van ontsmettingsmiddel en vochtige muren.Spinnewebben in de hoek.Een stoffige,vieze vloer,schabben met glazen potten met allerlei chemicaliën,zwaar over datum.Apparaten met losse bedradingen,knoppen en transistoren,beeldschermen die ooit van goed nieuws,maar ook van tumoren getuigden,reageerbuizen zonder baby's en kolven naar m'n vader's hand.Dit moet het smerigste privélaboratorium zijn op aard.Een laboratorium waar experimenten nooit een begin krijgen maar altijd voleindigen op een doordeweekse sisser.
Links in de hoek,stapels verroeste blikken dozen met filmfragmenten waaronder:
- de slotscene uit "Gejaagd door de wind",met een norse Scarlet O 'Harra die de deur uitloopt
-een fragment van de Marx brothers uit "Duck soup",waarbij Harpo z'n tatoos laat zien aan Groucho
-Romy Sneider in een trouwscène uit "Sissy"
-Danny Kay in een sportwagenscène uit "Knock on wood"
-Louis Mariano die "Rossignol" zingt uit "Le chanteur de mexico"
Pappie schakelt de electriciteit in met een zware hendel,zo eentje die ze gebruiken om een elektrische stoel te voorzien van genoeg voltage.Het tl-gebuisde licht weerkaatst medogenloos op menig aluminiumoppervlak. Een wit-blauwachtig schijnsel doorklieft de garage en doorboort het laboratoriumuniversum met z'n allomvernietigende antigezelligheidsstraal.De projector wordt piepend uit z'n hoek gerold.Lenzen worden opgepoetst,tandwielen geolied en rubberen aandrijfriemen aangespannen.Het filmritueel wordt grondig voorbereid,alsof de filmgoden gunstig gestemd dienen te worden.Het koperen filmgevaarte zit ingebouwd in een schamele houten kast, om het lawaai te beperken.Aangezien de "klanklezer" het al jaren begeven heeft,weerklinkt er bij het aanschouwen van de beelden een luid geratel van de film die door de projector heen loopt,een beetje zoals een vooroorlogse mitraillette.Na vijf minuten kom je in een soort van trance,en ben je volkomen ontvankelijk om de geprojecteerde beelden in je op te nemen en ze nooit meer los te laten. Dan wordt de filmspoel op het apparaat gezet en door de tandradaren van het apparaat geleid.Aan de muur hangt een klein scheef geïmproviseerd scherm. "Pak een stoel manneke",zegt pappie.Het is hier fris,maar de projectorlamp produceerd toch enige warmte.
De lichten gaan uit.Het geratel weerklinkt.Mijn hoofd gaat open. Ik ontvang.
Dit maal,voor de zoveelste maal,het fragment uit de Disneyfilm "The sword in the stone",waarbij Merlijn de borden zichzelf laat wassen. Jaren later,als ik besef dat mijn afwas na drie weken het vertikt om zichzelf schoon te maken,zal ik weer terugdenken aan dit fragment.De snelheid waarmee de film doorheen de projector loopt is net iets te traag,wat de filmbeelden een beetje haperend houterig effect opleverd.De ruimte tussen twee beelden wordt zichtbaar.Vacuum.Ik geniet van deze momenten.Het filmmonster verteerd onder luid tandwielgeknars het fragment,en het bekomt me weer eens zo goed.Een moment van intimiteit met m'n pappie,ze zijn zeldzaam.In deze vochtige,koude,stinkende keet ontwikkeld zich een moment van samenzijn tussen vader en zoon.Onuitgeproken,maar aanwezig:Cinema Paradiso!Meters cellulose brengt ons op dat moment even samen,duurtijd van het filmfragment.Daarom dat ik later "op de divan"beken dat mijn relatie met m'n vader louter "fragmentarisch"is.
Langzaam loopt de filmspoel af.Kletter kletter,t'is gedaan."Nog is pappie!" Ik krijg er geen genoeg van.
Als ik weer de tuin instap is die veranderd.Het licht is anders,de kleuren zijn anders.De tuin lijkt niet meer echt.Daarbinnen was echt.Ik en m'n pappie.De tuinnatuur is slechts een vale plek,een schijnrealiteit.Vogels lijken mechanisch aangedreven kwetteraars,de appelbomen van karton.
Liefde is realiteit.De enige.De vorm waarin ze plaatsvindt is bepalend voor wat we voor echt aannemen en wat niet.Voor eens en altijd.
Ik mis onze fragmenten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten